28 Οκτ 2011

Το πραγματικό ΟΧΙ

Οχυρό Ρούπελ, ελληνοβουλγαρικά σύνορα. 
Αγκιστρωμένοι στη μικρή ορεινή χερσόνησο με τη μεγάλη στρατηγική σημασία, οι Έλληνες ουκ ολίγες φορές κλήθηκαν υπερασπιστούν τα πατρώα εδάφη. Πάντοτε με αριθμητικό μειονέκτημα αλλά με υψηλό φρόνημα, οι υπερασπιστές αυτής της γης πρόσθεσαν σπουδαίες σελίδες στο ούτως ή άλλως ογκώδες βιβλίο της Ιστορίας του τόπου μας. Κι όμως, η σημερινή νεολαία συγχέει το έπος του '40 με τον κλεφτοπόλεμο του '21, νομίζει ότι ο Μεταξάς είναι οπλαρχηγός και ο Βενιζέλος αεροδρόμιο. Έρμαια του χρησιμοθηρισμού της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα του στρεβλού ρόλου του Λυκείου, οι μαθητές κονσερβάρουν γνώσεις για να τις ανακαλέσουν σε πρώτη ευκαιρία, να τις χρησιμοποιήσουν στην εξεταστική διαδικασία και μετά να τις ξεχάσουν για πάντα. Στην ίδια μοίρα και το μάθημα της Γεωγραφίας: καθόλου παράλογο ως συνέπεια, αφού οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ισχυρίζονται ότι αυτά "είναι δευτερεύοντα" και ότι αρκεί ο μαθητής να μάθει "να διαβάζει και να γράφει".
Στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, τις Σέρρες, γιορτάζουμε μια τρίτη εθνική επέτειο: είναι τα Ελευθέρια, η μέρα δηλαδή που ο τόπος μας ξαναείδε τη γαλανόλευκη να κυματίζει στα δημόσια κτίρια και στον ιστό της ακρόπολης. Η συγκίνηση για μια τέτοια μέρα κάποτε ήταν διάχυτη και όποιος καταλάβαινε δυο πράγματα από Ιστορία ένιωθε το ρίγος στη ραχοκοκκαλιά όταν έβλεπε τους Έλληνες στρατιώτες να παρελαύνουν στην οδό Μεραρχίας, τον ίδιο δρόμο από τον οποίο μπήκε ο Βούλγαρος κατακτητής - έστω και εξαθλιωμένος. Ωστόσο, κατά την 29η Ιουνίου, ημέρα καλοκαιρινών διακοπών, ελάχιστοι πλέον συμμετέχουν στον εορτασμό που, πολύ φοβάμαι ότι αν συνεχιστεί έτσι, θα καταλήξει σε παρωδία. Με πετσέτα στην παραλία αντί με σημαία στην πλατεία, με καφεδάκι, με αντηλιακό, με ρακέτες και με άλλα αξεσουάρ της εποχής, ο Σερραίος γονέας φορτώνει το παιδί στο οικογενειακό ΙΧ και βουρ για Τούζλα. Έπειτα απορούμε -και ειδικά οι μεγαλύτεροι- με εκείνο το υποκριτικό μειδίαμα, όταν τα δελτία ειδήσεων εμφανίζουν τις ξανθές ρεπόρτερ μπουζουκιών να συμπεραίνουν την ανιστορησιά των νέων μας: οι ίδιες, ειδικά Μάρτιο μήνα, συμπληρώνουν μεροκάματο με ανταπόκριση παραλίας.
Τι με έπιασε τώρα και τα γράφω όλα αυτά; Τίποτε άλλο παρά η μιντιακή υποκρισία των αφιερωμάτων στην Ιστορία του τόπου μας, όψιμη και τελείως πρόχειρη, η οποία θα τελειώσει κάπου εκεί που αρχίζει το κουτσομπολιό του μεσημεριού. Τίποτε άλλο παρά η δεδομένη άγνοια μιας πλειοψηφίας που ενώ δεν έχει ιδέα από πολιτική ψηφίζει δαγκωτό και σφραγισμένο, που ενώ δεν έχει ιδέα από αυτοδιοίκηση διατελεί καφενειακός μέντωρ της εξουσίας και που -μέσα στην ιστορική του δοκησισοφία- έχει γνώμη για το τι θα διδαχθούν τα παιδιά μας. Έτσι, ο Έλληνας μαθητής συναντιέται με τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη δύο-τρεις φορές στη μαθητική του ζωή, αναμασά συνεχώς τα επιτεύγματα του Βουλγαροκτόνου και του Κομνηνού, αναλύει ξανά και ξανά τη στρατηγική του Θεμιστοκλή και του Λεωνίδα, επικαλύπτοντας συνεχώς την ύλη ενός (ας μη ξεχνιόμαστε) "δευτερεύοντος" μαθήματος. Με τον τρόπο αυτό, ελάχιστοι γνωρίζουν την ηρωική σελίδα του ταγματάρχη Δουράτσου, ο οποίος, μην έχοντας διαταγές παράδοσης, συνέχισε να μάχεται με τους ελάχιστους στρατιώτες του απέναντι στα πάντσερ και τα στούκας του πιο εξελιγμένου ευρωπαϊκού στρατού. Το δικό του "Μολών Λαβέ", τόσο ηρωικό και υπερήφανο, ήταν: "τα οχυρά δεν παραδίνονται αλλά καταλαμβάνονται". Στα ελληνικά βιβλία ιστορίας, ο ταγματάρχης Δουράτσος, οι λίγοι στρατιώτες του Ρούπελ, ο θαυμασμός των Ναζί απέναντι στους Έλληνες, η πύρρειος νίκη των Γερμανών και ο ηρωισμός των Γλέζου και Σάντα δεν υπάρχουν. Το μάθημα της Ιστορίας, αυτό που μας βοηθά να ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε, μας ωθεί στη λήθη και στο ξεπούλημα της συνείδησης. Το μεγάλο ΟΧΙ λοιπόν πρέπει και οφείλουμε να το απευθύνουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί σε όλες εκείνες τις δυνάμεις που προσπαθούν να μας αποδεκατίσουν και να μας κάνουν να ξεχάσουμε το ρόλο μας, που αφήνουν τα παιδιά μας χωρίς βιβλία, που θέλουν την Ιστορία προαιρετική, που θέλουν τη χώρα να παραδίνεται αμαχητί και τους πολίτες της πειθήνια όντα. Δεν πρόκειται για αντίσταση αλλά για ενστικτώδη αντίδραση, μιας και η εξαθλίωση του Έλληνα εκπαιδευτικού έχει αναγάγει τις πράξεις του στα όρια του αντανακλαστικού.

2 σχόλια:

  1. Νηφάλιο κείμενο Βασίλη!
    Παρήγορο που οι εκπαιδευτικοί έχουν στην πλειοψηφία τους συναίσθηση της κρισιμότητας του ρόλου τους, στη διαμόρφωση του πολίτη (με την αρχαιοελληνική έννοια).
    Έχεις δίκιο για τα (εγκληματικά) κενά και τις ασυνέχειες του εκπαιδευτικού συστήματος.

    Έχω μία μικρή ελπίδα, οτι οι κραδασμοί από την κρίση,
    θα μας αναγκάσουν να επιστρέψουμε στη "βάση" (των αξιών).
    Έστω και με ξένους επιτηρητές, το πολιτικό και κοινωνικό μοντέλο της χώρας, να σταματήσει να παράγει ρεπλικες του εαυτού του.
    Κι εμείς, να "αποτοξινωθούμε" από την κατανάλωσή του.

    Τίνος η ευθύνη για τη γενιά "του κινητού και του αυτοκίνητου"?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια.
    Χωρίς την (ευρύτερη) κοινωνική αποδοχή του παρελθόντος, κακοπληρωμένοι και με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ένα μεγάλο ποσοστό των εκπαιδευτικών του σήμερα προσπαθεί να ανταποκριθεί στο ρόλο του.
    Η γενιά του κινητού, του play-station, του i-pad, του x-box, του facebook, κλπ απλώνει τις ρίζες της σε πολλές κατευθύνσεις. Η βαθύτερη από αυτές ακουμπά το βιομηχανικό-καπιταλιστικό μοντέλο το οποίο, βασισμένο στην υπερπαραγωγή, απαιτεί υπερκατανάλωση και δημιουργεί στρεβλές ανάγκες. Αν οι ανάγκες γεννούν συμπεριφορές, οι διαρκείς ανάγκες γεννούν εμμονές και αυτοσκοπούς, επομένως καθορίζουν τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής που σταδιακά προσαρμόζει τις αξίες του. Έτσι και το Σχολείο, ως οργανισμός που επικυρώνει και αναπαράγει την κοινωνία, προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις της. Ακριβώς όπως ένας γονιός "προσαρμόζεται" στις απαιτήσεις ενός παιδιού προκειμένου αυτό να μην υστερεί από τα διπλανά αλλά κατά βάθος να το κρατά απασχολημένο. Άμοιρος ευθυνών δεν είναι κανείς.

    Εδώ λοιπόν διαφαίνεται η μεγάλη ανάγκη της κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος: επιστροφή σε ένα πιο ηθικό σύστημα αξιών, ανάδειξη "καλών καγαθών" ανθρώπων σε καίριες θέσεις και έμφαση στην παιδεία, τον καταλύτη κάθε φιλόδοξης αλλαγής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή