Στην Ελλάδα του σήμερα η Ιστορία είναι πλέον προαιρετικό μάθημα. Οι πράξεις του παρελθόντος, η ερμηνεία τους, ο σχολιασμός τους, η επαφή με τις πηγές, οι αναβιώσεις και η σύνδεση με το παρόν έχουν κριθεί πλέον ότι δεν προσφέρουν τίποτα στη σκέψη του μαθητή. Αντίθετα, δεν υπάρχει παιδί που να ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 8-18 που να μην ξέρει τους τρεις πρώτους της Eurovision τα πέντε τελευταία χρόνια. Γνωρίζουν τα πάντα για τους τηλεστάρ, τους μπουζουξήδες και τους μπασκετμπολίστες αλλά δεν έχουν διαβάσει ποτέ Παπαδιαμάντη, Καζαντζάκη ή Ελύτη. Ούτε καν Βερν ή Ντίκενς.
Είναι φανερό λοιπόν πως η Παιδεία μας πάει από το κακό στο χειρότερο και το πιο ανησυχητικό δεν είναι το γεγονός αυτό καθαυτό αλλά το ότι η κατάσταση είναι χρόνια αθεράπευτη. Οι προτάσεις των εκπαιδευτικών και των πανεπιστημιακών δασκάλων (οι σοβαρές, όχι οι συνδικαλοτραφείσες), κατατεθείσες γραπτώς πολλάκις, κατέληγαν πάντοτε στον πάτο του συρταριού ή του καλαθιού των αχρήστων. Εισακούγονταν μόνο εισηγήσεις για περιορισμό των δαπανών που συνεπάγονταν μειώσεις προσωπικού και σχολείων. Οι βελτιωτικές προτάσεις άλλωστε ανέκαθεν εθεωρούντο ρομαντικές και αντιμετωπίζονταν με μειδιάματα συμπαράστασης.
Ας δούμε όμως ποια είναι λίγο-πολύ τα χαρακτηριστικά του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος:
1. Η διδακτέα ύλη είναι πολλή και πολύπλοκη. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαπίστωσης, το υπουργείο περικόπτει ύλη από τα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες. Εσχάτως, έθεσε την Ιστορία υπό προαιρετικότητα.
2. Το σχολείο προωθεί την απομνημόνευση και την ανταγωνιστικότητα. Δίχως Ιστορία, κριτική σκέψη ΔΕΝ αναπτύσσεται. Συν το ότι παπαγαλία σημαίνει υψηλός βαθμός.
3. Οι πανελλήνιες εξετάσεις και η ανώτατη παιδεία είναι μονόδρομος. Προς τα εκεί εξωθούνται από το σύστημα και τους εκπαιδευτικούς οι μαθητές, δεδομένου ότι το επίσημο κράτος δεν έχει προβεί σε οποιαδήποτε μέριμνα για την επαγγελματική εκπαίδευση, δείχνοντας έτσι μια εναλλακτική πορεία στη νεολαία.
4. Το βασίλειο της βαθμοθηρίας είναι αήττητο. Ο τρόπος που αξιολογούνται οι μαθητές είναι μονοκόμματος και -πολλές φορές- στρεβλός. Όλοι μαζί δέχονται πίεση: οι μαθητές για να επιτύχουν, οι γονείς για το μέλλον των παιδιών τους, οι εκπαιδευτικοί -πλην τινών- για να μην αδικήσουν κάποιους.
5. Ο μαθητής βιώνει το άγχος και το φόβο της αποτυχίας. Με αυτό τον τρόπο εγκλωβίζεται σε μια μαθητική ζωή που αδικεί την ηλικία του.
6. Το σχολείο είναι μακριά από τα ενδιαφέροντα του μαθητή. Τα κάθε είδους προβλήματα αδυνατούν να βρουν λύση, επειδή πολύ απλά το σχολείο όχι μόνο δεν μπορεί να ερμηνεύσει την καθημερινότητα αλλά δείχνει να γίνεται μέρος του συνολικού προβλήματος. Παράλληλα, η γραφειοκρατεία είναι τόση, που μέχρι να εγκριθεί ένα νέο βιβλίο είναι ήδη παλιό.
7. Οι μαθητές δεν έχουν πλέον ελεύθερο χρόνο. Ξένες γλώσσες, μουσική, αθλητισμός και άλλες δραστηριότητες γεμίζουν τόσο το καθημερινό πρόγραμμα, που ο λίγος ελεύθερος χρόνος που απομένει δαπανάται στην τηλεόραση. Με αυτή δεν κουβεντιάζεις, δεν τρέχεις για να κουραστείς και ποτέ δεν μαλώνεις. Αν τη βαρεθείς μάλιστα, την κλείνεις.
8. Η απόσταση στις σχέσεις μαθητών και εκπαιδευτικών είναι μεγάλη. Εδώ οι αιτίες είναι πολλές: δημοσιοϋπαλληλισμός, ελλιπής κατάρτιση και αδιαφορία μερίδας εκπαιδευτικών, αδυναμία των μαθητών να ανταποκριθούν, απαξίωση του εκπαιδευτικού λειτουργήματος από την κοινωνία, σφιχτό πρόγραμμα με πληθώρα ύλης, κλπ. κλπ.
9. Το ολοήμερο σχολείο φθίνει. Το απαξίωσε πρώτα τα κράτος που δεν διόριζε εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων ή διόριζε πληθώρα από αυτούς. Το παιδί έτρωγε για μεσημέρι και αμέσως μετά έκανε γυμναστική, μουσική ή τεχνικά και στον λίγο χρόνο που απέμενε διάβαζε τα μαθήματά του. Αλλού πάλι διάβαζε μόνον. Δεν είναι όμως άμοιροι ευθυνών ούτε οι εκπαιδευτικοί ούτε οι γονείς.
10. Οι υλικοτεχνικές υποδομές είναι ανύπαρκτες. Όταν το παιδάκι κάθεται να διαβάσει σπίτι του, στο ωραίο του γραφείο, με θέρμανση, εξαερισμό και επαρκή φωτισμό, πώς να αναπτύξει διάθεση για μάθηση σε αίθουσες που μοιάζουν με διαδρόμους νοσοκομείου; Δεν θα σχολιάσω τίποτε άλλο. Μια ματιά στο σχολείο που δουλεύω μέσω του συνδέσμου στα δεξιά της σελίδας τα λέει όλα.
11. Οι εκπαιδευτικοί απαξιώνονται μέρα με τη μέρα από την κοινωνία. Ο δημοσιοϋπαλληλισμός είναι μια μεγάλη πληγή και δεν χρειάζεται να πω πολλά. Πρέπει όμως να δει κανείς και μια άλλη πτυχή. Πλην των στρατιωτικών που βιώνουν διαρκείς μεταθέσεις αλλά μπορούν -ή μπορούσαν- να συνταξιοδοτηθούν νωρίς, οι εκπαιδευτικοί είναι ο μόνος κλάδος που κάποιος μπορεί να ζήσει ακόμη και είκοσι χρόνια εκτός του τόπου του και στο ενδιάμεσο να πληρώνεται 100€ το μήνα ως ωρομίσθιος. Για να μην αναφέρω την αδιοριστία.
12. Γονείς και εκπαιδευτικοί δεν συνεργάζονται. Η αποτελεσματική αγωγή και εκπαίδευση είναι συνισταμένη της προσωπικής εργασίας του μαθητή και της βοήθειας που μπορεί να λάβει από το σχολείο και την οικογένειά του. Τυχόν παρεμβάσεις στη δουλειά της τάξης ή τυχόν διαμαρτυρίες για άδικη βαθμολογία προκαλούν αντιδράσεις από τους εκπαιδευτικούς που όμως αποφεύγουν να ενισχύσουν τη συνεργασία. Αυτή είναι δυστυχώς η πραγματικότητα -πλην εξαιρέσεων πάντα.
13. Η πολιτική ηγεσία της Παιδείας απαρτίζεται από μη εκπαιδευτικούς. Πρέπει να προστεθεί επίσης ότι συχνά άγεται και φέρεται από διάφορους φορείς (Εκκλησία, πολιτικά κόμματα, οργανώσεις, κλπ). Έτσι, οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις πνίγονται εν τη γενέσει τους.
Μέσα στο ζοφερό αυτό τοπίο, φωτεινές εξαιρέσεις υπάρχουν ελάχιστες. Οι εστίες αντίστασης λιγοστεύουν διαρκώς και οσονούπω θα μιλάμε για ολοκληρωτική παράδοση. Είναι καιρός λοιπόν για αλλαγές πριν είναι πολύ αργά. Η αποσύνδεση του Λυκείου από τις εισαγωγικές εξετάσεις κρίνεται πλέον ως μονόδρομος. Η εξασφάλιση της ομαλής μετάβασης από τη μια βαθμίδα στην άλλη, η στήριξη του ολοήμερου σχολείου, η κατάργηση της επαίσχυντης ωρομισθίας και η ριζική αναδιαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών πρέπει πλέον να εξεταστούν σοβαρά, χωρίς παρεμβάσεις από τρίτους. Η κατακόρυφη αύξηση των δαπανών για την Παιδεία, η έμφαση στις υποδομές και η διαρκής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αποτελούν πλέον αυτονόητη αντίδραση στη δράση που δεν είναι άλλη από τον βαθιά ριζωμένο δημοσιοϋπαλληλισμό. Τέλος, χρειάζεται καλή διάθεση και πνεύμα συνεργασίας. Το αποτελεσματικό σχολείο άλλωστε είναι αυτό που εκτιμά και ενισχύει θετικά τα δρώντα στοιχεία του: μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς.
Κουίζ για το τέλος:
Θέμα: Υλικοτεχνικές υποδομές. Βρείτε ποια φωτογραφία είναι της δεκαετίας του '60. Η άλλη είναι τωρινή. Ο ευρών αμειφθήσεται με ξενάγηση στο σχολείο της φωτογραφίας, ένα μαγευτικό ταξίδι στο παρελθόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου