Όλα ίδια;

Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού, πρέπει να καταγγείλουμε με μια φωνή τη ρατσιστική βία, λεκτική και φυσική, εναντίον κάθε είδους διαφορετικότητας. Φύλο, σεξουαλική προτίμηση, φυλή, χρώμα δέρματος, εμφάνιση, θρήσκευμα. Τομείς για τους οποίους έχουν γίνει συζητήσεις επί συζητήσεων και ατέρμονες διαλέξεις χωρίς αντίκρυσμα, για να καταλήξουμε τελικά στο ότι οι επικρατούσες απόψεις είναι οι πάντα οι πιο ακραίες. Για παράδειγμα, στο ζήτημα της μετανάστευσης, οι απόψεις που τίθενται προς συζήτηση είναι πάντα οι πιο ακραίες. Ίσως γιατί μόνο έτσι πουλάει το θέμα. Ας δούμε όμως ότι δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο.

Η αθρόα έλευση μεταναστών και η ανεξέλεγκτη λαθρομετανάστευση δημιούργησαν νέα δεδομένα στην ελληνική κοινωνία των τελευταίων 20 χρόνων. Ο Έλληνας ήρθε σε επαφή με μια τριτοκοσμική μιζέρια που του προκάλεσε συνειδησιακή σύγχυση. Από τη μια ένιωθε οίκτο για όλους αυτούς που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν για ένα καλύτερο αύριο, από την άλλη είχε να αντιμετωπίσει μια προοδευτική αύξηση της εγκληματικότητας. Τα δελτία ειδήσεων έπαιξαν το ρόλο τους καλά, τονίζοντας πάντοτε την εθνική ταυτότητα των δραστών όταν αυτοί ήταν αλλοδαποί και αναδεικνύοντας στα παράθυρα ακρότητες και μάταιες κορόνες. Στην ουσία κανείς δεν προσέφερε ούτε ουσιαστική βοήθεια, ούτε αντικειμενική ενημέρωση. Κάπως έτσι καλλιεργήθηκε κλίμα ανασφάλειας, το οποίο, χωρίς να είναι αδικαιολόγητο, προβλήθηκε διογκωμένο.

Εδώ η υποκρισία περισσεύει. Την ίδια στιγμή που ο Έλληνας νέος στο χωριό απαρνιόταν τα χωράφια του πατέρα του για μια διευθυντική θέση στην καφετέρια του χωριού με τα πόδια ψηλά στο τραπέζι και το φραπέ ανά χείρας, ο πατέρας έδινε ένα κομμάτι ψωμί στον Αλβανό για να δουλέψει στα χωράφια που ο κανακάρης του απαρνήθηκε. Το ίδιο βράδυ, ο ίδιος πατέρας κατέβαινε στο ίδιο καφενείο, καθόταν στην ίδια θέση με το γιο του και υπερθεμάτιζε για το πώς οι ξένοι μας παίρνουν τις δουλειές και τα δικά μας τα παιδιά μένουν άνεργα.

Με τα ίδια μου τα μάτια επίσης αντίκρυσα μετανάστες να στήνουν φάμπρικες για να πουλάνε κακομοιριά και μοιρολόγια αντί ελεημοσύνης, να κλέβουν καταστήματα ανεμπόδιστα μπροστά στα μάτια περαστικών και  να ζητιανεύουν το τάληρο ενώ στην τσέπη τους είχαν κρυμμένα χιλιάρικα. Πολλούς από αυτούς τους προσεταιρίστηκαν αργότερα οργανώσεις προστασίας μεταναστών που φρόντισαν για την πράσινη κάρτα και την άδεια παραμονής.

Θα ήταν μονοδιάστατο να κατατάξουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους σε κατηγορίες. Δεν κλέβουν όλοι για να ζήσουν τα παιδιά τους. Για να ζήσει τα παιδιά του κλέβει αυτός που βουτάει το ψωμί και το σαλάμι από το σουπερμάρκετ. Ο ριφιφής της τράπεζας, ο κλέφτης αυτοκινήτων και ο συμμορίτης που μαχαιρώνεται στο κέντρο της Αθήνας ΔΕΝ το κάνει για την οικογένειά τους Το κάνει για τα πολλά λεφτά, τη γερή μπάζα, την ευκολία  που θα του επιτρέψει να ζήσει ζωή χαρισάμενη χωρίς να χρειαστεί να δουλέψει.

Το να εξετάσει κανείς κάθε περίπτωση ξεχωριστά απαιτεί κριτική σκέψη και διάθεση για αναθεωρητισμό. Στον Έλληνα νέο η τηλεόραση δεν μπορεί να το προσφέρει αυτό. Ούτε ο γονιός που ολοένα και αυξάνει τις ώρες εργασίας του για να ανταπεξέλθει οικονομικά. Το διαδίκτυο είναι τόσο πληροφοριακά υπερφορτωμένο, που απαιτείται ακόμη περισσότερη κριτική ικανότητα για να φιλτραριστούν τα "σκουπίδια". Οι νοοτροπίες όμως δεν αλλάζουν ξεριζώνοντάς τις μονομιάς, αλλά καλλιεργούνται και διδάσκονται. Μοιραία λοιπόν καταλήγουμε στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, το δύσμοιρο και ανήμπορο, το αγόμενο και φερόμενο κατά τις εκάστοτε υπουργικές ορέξεις. Ζώντας το εκ των έσω, μου φαίνεται ευκολότερο να καλλιεργηθούν... ραπανάκια στην ελληνική εκπαίδευση παρά η κριτική και η δημιουργική σκέψη. Κάπως έτσι, στον μέσο Έλληνα η λέξη "ρατσισμός" φέρνει στο νου κάτι μαύρους και κάτι ναζί. Ποτέ την αυτοκριτική μας και τη σχέση μας με το διαφορετικό. Και όταν κάτι τέτοιες μέρες θα έρχονται, θα ξορκίζουμε το τέρας του ρατσισμού και της ξενοφοβίας με αφισούλες, παρακολουθώντας τους Έλληνες βουλευτές στην  TVούλα μας να αναλύουν τα φαινόμενα. Την ίδια ώρα, μαθητές θα φωτογραφίζονται κάτω από ναζιστικά σύμβολα και η Αθήνα θα γίνεται πεδίο μάχης ξένων, εθνικιστών και αστυνομικών. Κι εμείς πάντα θα έχουμε στο ίδιο τσουβάλι τη μητέρα με το παιδί στην αγκαλιά που ήρθε κυνηγημένη από έναν πόλεμο ή μια θεοκρατική δικτατορία, με τον εισαγόμενο κακοποιό που εκτελεί εν ψυχρώ.