Της κλασικής αρχαιότητος

Πολλές φορές αναρωτιέμαι τι απέγιναν άραγε εκείνα τα πεφωτισμένα πνεύματα της αρχαιότητας, όλοι εκείνοι που προήγαγαν τις επιστήμες, τις τέχνες και έβαλαν τα θεμέλια για τις πιο σημαντικές πανανθρώπινες Ιδέες. Κοιτάζω λίγο πιο μπροστά από τον "χρυσούν αιώνα" και δεν βλέπω τίποτα. Από τα αλεξανδρινά χρόνια κι έπειτα λες και βαλθήκαμε να καταστρέψουμε ό,τι καλό φτιάξαμε. Στα κομμάτια και η φιλοσοφία, ήρθε να αντικατασταθεί από το δόγμα, στα κομμάτια και η δημοκρατία, ήρθε στη θέση της η δεσποτεία. Τα μεγαλύτερα επιτευγμάτά μας μετά τα αλεξανδρινά χρόνια υπήρξαν ένα οικοδόμημα κι ένα στρατιωτικό -κατά βάση- γεγονός: η Αγία-Σοφία (και εδώ το "μας" πολλοί θα το αμφισβητήσουν) και η επανάσταση του 1821. Πνευματικό γεγονός, ουδέν. Παραγωγή πολιτισμού, μηδέν. Ως τους Νεοέλληνες, ανάξιους απογόνους ενδόξων προγόνων, που έλεγε κι ο σοφός -πλην μακαρίτης- Βασίλης Ραφαηλίδης. Και οι βάρβαροι που έτρωγαν βελανίδια όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, και Μεταρρύθμιση έκαναν, και Γκαίτε και Βολταίρο και Ρουσσώ έχουν να επιδείξουν, και Δάντη και Μολιέρο και Σαίξπηρ, και Γαλλική Επανάσταση έκαναν και τον μισό τον Παρθενώνα μας τον πήραν. Όπερ και σημαίνει ότι, εάν η χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας επιθυμεί να επαναπροσδιορίσει την ύπαρξή της μέσα στον παγκόσμιο πολιτισμό, οφείλει να στρέψει την παιδεία της προς τον ανθρωπισμό και ω! οποία έκπληξις! η μύτη της υποχωρεί και το βλέμμα της μπορεί πλέον να στραφεί προς τα υποδήματά της. Να βλέπουμε και πού βαδίζουμε.

Ο τόπος μας είναι κλειστός

«Ὁ τόπος μας εἶναι κλειστός, ὅλο βουνὰ ποὺ ἔχουν σκεπὴ τὸ χαμηλὸ οὐρανὸ μέρα καὶ νύχτα. Δὲν ἔχουμε ποτάμια δὲν ἔχουμε πηγάδια δὲν ἔχουμε πηγὲς μονάχα λίγες στέρνες, ἄδειες κι᾿ αὐτές, ποὺ ἠχοῦν καὶ ποὺ τὶς προσκυνοῦμε. Ἦχος στεκάμενος κούφιος, ἴδιος με τὴ μοναξιά μας ἴδιος με τὴν ἀγάπη μας, ἴδιος με τὰ σώματά μας. Μᾶς φαίνεται παράξενο ποὺ κάποτε μπορέσαμε νὰ χτίσουμε τὰ σπίτια τὰ καλύβια καὶ τὶς στάνες μας. Κι᾿ οἱ γάμοι μας, τὰ δροσερὰ στεφάνια καὶ τὰ δάχτυλα γίνουνται αἰνίγματα ἀνεξήγητα γιὰ τὴ ψυχή μας. Πῶς γεννήθηκαν πῶς δυναμώσανε τὰ παιδιά μας;
Ὁ τόπος μας εἶναι κλειστός. Τὸν κλείνουν οἱ δυὸ μαῦρες Συμπληγάδες. Στὰ λιμάνια τὴν Κυριακὴ σὰν κατεβοῦμε ν᾿ ἀνασάνουμε βλέπουμε νὰ φωτίζουνται στὸ ἡλιόγερμα σπασμένα ξύλα ἀπὸ ταξίδια ποὺ δὲν τέλειωσαν σώματα ποὺ δὲν ξέρουν πιὰ πῶς ν᾿ ἀγαπήσουν». - Γιώργος Σεφέρης